อยากลงทุนหุ้นกู้ต้องรู้อะไรก่อนบ้าง เลือกแบบไหนดี?

เมื่อไม่นานมานี้บริษัทยักษ์ใหญ่ในประเทศไทยได้มีการออกหุ้นกู้ และให้ผลตอบแทนที่น่าสนใจ สูงกว่าการฝากเงินและสามารถสร้างผลตอบแทนที่แน่นอน ทำให้นักลงทุนหลายคนอยากเข้าไปลงทุน แต่หุ้นกู้ก็มีความเสี่ยงที่ต้องพิจารณาอย่างถ้วนถี่ มาดูกันว่า การลงทุนในหุ้นกู้มีความคุ้มค่าหรือไม่ และมีอะไรที่ควรระวังบ้าง

หุ้นกู้คืออะไร เสี่ยงแค่ไหน มีข้อดีอย่างไรบ้าง? :

หุ้นกู้ (Corporate Bond) คือ สินทรัพย์ประเภทตราสารหนี้ที่ออกโดยบริษัทเอกชน เพื่อระดมทุนจากนักลงทุน โดยผู้ที่ซื้อหุ้นจะมีสถานะเป็นเจ้าหนี้ของบริษัท และได้รับผลตอบแทนในรูปแบบของดอกเบี้ยตามอัตราที่กำหนด
  
หุ้นกู้ต่างจากพันธบัตรรัฐบาล และหุ้นสามัญอย่างไร? :

ที่จริงแล้วต้องบอกว่าหุ้นกู้กับพันธบัตรรัฐบาลมีความคล้ายคลึงกันมาก เนื่องจากผู้ที่ซื้อหุ้นกู้และพันธบัตรจะมีสถานะเป็นเจ้าหนี้ของผู้ที่ออกหุ้นกู้ แต่จะแตกต่างกันตรงที่ หุ้นกู้จะออกโดยบริษัทเอกชน แต่พันธบัตรจะออกโดยรัฐบาลหรือหน่วยงานรัฐ ให้ผลตอบแทนเป็นดอกเบี้ยเงินกู้ที่แน่นอน แต่หุ้นกู้จะมีความเสี่ยงสูงกว่า มีโอกาสผิดนัดชำระหนี้ได้มากกว่า จึงได้ผลตอบแทนที่สูงกว่า และสามารถซื้อขายได้ในตลาดรอง ทำให้มีสภาพคล่องที่มากกว่าพันธบัตรรัฐบาล
  
ส่วนหุ้นกู้กับหุ้นสามัญ แม้ว่าจะออกโดยบริษัทเอกชน แต่ก็มีความแตกต่างกันค่อนข้างมาก เพราะหุ้นสามัญ นักลงทุนจะมีสถานะเป็นเจ้าของร่วม ได้รับผลตอบแทนในรูปแบบของเงินปันผลและกำไรจากส่วนต่างของมูลค่าหุ้นที่สูงขึ้น ทำให้หุ้นสามัญมีความเสี่ยงสูงกว่านั่นเอง

จุดเด่นของหุ้นกู้ที่นักลงทุนต้องรู้ก่อนตัดสินใจ :

หลายคนอาจจะตั้งคำถามว่า ซื้อหุ้นกู้ดีไหม มีจุดเด่นอย่างไรบ้าง ? หุ้นกู้จะเหมาะกับนักลงทุนที่ต้องการผลตอบแทนที่สูงกว่าพันธบัตรรัฐบาล แต่อยากได้ผลตอบแทนที่แน่นอน โดยมีจุดเด่นเหนือสินทรัพย์อื่น ๆ ดังต่อไปนี้
  
ให้ผลตอบแทนที่สูงกว่าพันธบัตรรัฐบาลและเงินฝาก เนื่องจากความเสี่ยงของหุ้นกู้จะสูงกว่า ขึ้นอยู่กับบริษัทที่ออกหุ้นกู้ แต่ก็ยังปลอดภัยมากกว่าการลงทุนในหุ้นสามัญ โดยเฉพาะหากเลือกลงทุนในบริษัทที่มีความมั่นคงสูง

มีผลตอบแทนหรือรายได้ที่แน่นอน มีการจ่ายดอกเบี้ยเป็นงวด ๆ จึงเป็นแหล่งรายได้ที่สม่ำเสมอของนักลงทุน

สามารถลดความเสี่ยงจากการเลือกหุ้นกู้ที่เครดิตสูง รวมถึงการช่วยกระจายความเสี่ยงในการลงทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ซื้อขายและเปลี่ยนมือได้ โดยสามารถซื้อขายในตลาดรอง ทำให้มีสภาพคล่องที่สูงกว่าการซื้อพันธบัตรรัฐบาล
  
ความเสี่ยงของการลงทุนในหุ้นกู้ :

แม้ว่าหุ้นกู้จะมีจุดเด่นที่น่าสนใจ แต่นักลงทุนควรประเมินความเสี่ยงประกอบการพิจารณา ดังต่อไปนี้

จากการผิดนัดชำระหนี้ เนื่องจากบริษัทผู้ออกหุ้นกู้ไม่สามารถชำระดอกเบี้ยหรือเงินต้นได้ตามกำหนด ซึ่งอาจเกิดจากการบริหารที่ผิดพลาด หรือล้มละลาย

สภาพคล่องต่ำ หุ้นกู้บางตัวมีสภาพคล่องต่ำ ทำให้ซื้อขายในตลาดรองได้ยาก

อัตราดอกเบี้ยในตลาดที่เพิ่มสูงขึ้น ทำให้มูลค่าหุ้นกู้ที่มีดอกเบี้ยคงที่ลดน้อยลง แต่ในกรณีที่อัตราดอกเบี้ยในตลาดลดลง มูลค่าของหุ้นกู้ก็จะสูงตามไปด้วย

ความเสี่ยงจากสิ่งที่ไม่คาดฝัน เช่น การปรับโครงสร้างหนี้ การควบรวมกิจการ ซึ่งอาจจะส่งผลต่อการชำระหนี้ของบริษัท
  
หุ้นกู้มีกี่ประเภท แบ่งได้อย่างไรบ้าง? :

เราสามารถแบ่งหุ้นกู้ได้หลากหลายประเภท ดังต่อไปนี้...
  
แบ่งตามสิทธิของผู้ถือหุ้นกู้ :

หุ้นกู้ด้อยสิทธิ์ เป็นหุ้นกู้ที่มีฐานะเป็นเจ้าหนี้ แต่หากว่าบริษัทปิดกิจการหรือล้มละลาย จะได้รับการชำระหนี้หลังจากเจ้าหนี้รายอื่น ๆ แต่จะได้รับเงินก่อนผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิและหุ้นสามัญ ทำให้มีความเสี่ยงที่สูงกว่าหุ้นกู้ไม่ด้อยสิทธิ์ แต่ก็มีผลตอบแทนคือดอกเบี้ยที่สูงกว่าเช่นเดียวกัน

หุ้นกู้ไม่ด้อยสิทธิ์ คือ หุ้นกู้ที่มีฐานะเป็นเจ้าหนี้ที่ได้รับสิทธิการชำระหนี้ก่อนหากบริษัทปิดกิจการหรือล้มละลาย ทำให้ความเสี่ยงน้อยกว่า แต่ก็ได้ผลตอบแทนที่ต่ำกว่าด้วยเช่นเดียวกัน
  
แบ่งตามการมีหลักประกัน :

หุ้นกู้แบบมีหลักประกัน คือ หุ้นกู้ที่บริษัทนำสินทรัพย์มาเป็นหลักประกัน ไม่ว่าจะเป็นที่ดิน อาคาร หรือหุ้นสามัญ จึงช่วยลดความเสี่ยงในการไม่ได้เงินคืน เนื่องจากสามารถเรียกร้องทรัพย์สินที่ใช้เป็นหลักประกันได้ แต่ก็ได้รับอัตราดอกเบี้ยน้อยกว่าหุ้นกู้ที่ไม่มีหลักประกัน

หุ้นกู้แบบไม่มีหลักประกัน เป็นหุ้นกู้ที่อาศัยความน่าเชื่อถือของบริษัทเพียงอย่างเดียว จึงมีความเสี่ยงที่สูงกว่า มีสิทธิในการเรียกร้องหนี้หลังเจ้าหนี้ที่มีหลักประกัน แต่ก่อนหุ้นกู้ด้อยสิทธิ ทำให้มีความเสี่ยงสูงกว่า แต่ก็ได้รับผลตอบแทนที่สูงกว่าทดแทน

เลือกหุ้นกู้อย่างไรดี? :

สำหรับนักลงทุนมือใหม่ ที่ต้องการลงทุนในหุ้นกู้ แต่ยังไม่รู้ว่าจะต้องเลือกอย่างไร เรามีข้อแนะนำเกี่ยวกับการเลือกลงทุนในหุ้นกู้มาฝากกัน
  
1. ตรวจสอบอันดับความน่าเชื่อถือของหุ้นกู้ : 

นักลงทุนควรตรวจสอบอันดับเครดิตของหุ้นกู้จากหน่วยงานอิสระอย่าง Fitch Ratings, Moody’s หรือ TRIS Rating ที่มีความน่าเชื่อถือสูง เพื่อประกอบการพิจารณาในการลงทุน โดยแบ่งเป็น 3 กลุ่มหลัก ๆ ดังนี้
  
Investment Grade เป็นหุ้นกู้ที่ออกโดยบริษัทที่มีความมั่นคงทางการเงินสูง และมีความเสี่ยงในการผิดนัดชำระหนี้ต่ำหรือปานกลาง โดยมีอันดับเครดิตตั้งแต่ AAA ไปจนถึง BBB-

Non-Investment Grade เป็นหุ้นกู้ที่มีความเสี่ยงในการผิดนัดชำระหนี้สูงกว่ากลุ่มแรก แต่มักให้ดอกเบี้ยที่สูงกว่าทดแทน

Unrated Bond เป็นหุ้นกู้ที่ไม่ได้รับการจัดอันดับ มักมีความเสี่ยงสูง และมีอัตราดอกเบี้ยที่สูงตามไปด้วย
  
2. วิเคราะห์งบการเงินของบริษัท :

เพื่อลดความเสี่ยงในการผิดนัดชำระหนี้ให้น้อยที่สุด จึงควรวิเคราะห์การเติบโตของรายได้ กำไรสุทธิ สินทรัพย์ ความสามารถในการทำกำไร อัตราหนี้สินต่อทุน กระแสเงินสด ซึ่งจะช่วยให้นักลงทุนมีความมั่นใจในการลงทุนมากยิ่งขึ้น
  
3. พิจารณาเงื่อนไขต่าง ๆ ประกอบ :

เลือกหุ้นกู้ที่เหมาะกับเป้าหมายการลงทุนของเราเอง หากต้องการความมั่นคงและได้ผลตอบแทนที่แน่นอน ควรเลือกหุ้นกู้ที่มีความเสี่ยงต่ำอย่างหุ้นกู้ที่มีอันดับเครดิตสูง แต่หากว่าต้องการได้ผลตอบแทนสูงอาจจะพิจารณาหุ้นกู้ที่มีความเสี่ยงมากหน่อย แต่ให้อัตราดอกเบี้ยที่สูงกว่า
  
เทคนิคการลงทุนในหุ้นกู้ให้เหมาะกับตัวเอง :

ไม่มีการลงทุนใดไม่มีความเสี่ยง แต่การไม่ลงทุนอาจจะเสี่ยงจากภาวะเงินเฟ้อที่ทำให้มูลค่าของเงินที่ถือลดลง อย่างไรก็ตาม การลงทุนในหุ้นกู้อย่างปลอดภัย มีเทคนิคง่าย ๆ ดังต่อไปนี้
  
กระจายความเสี่ยง อย่าลงทุนในหุ้นกู้ตัวเดียว เพราะเสี่ยงต่อการผิดนัดชำระหนี้ได้ ควรเลือกลงทุนในหลากหลายบริษัท และหลายกลุ่มธุรกิจ

เลือกหุ้นกู้ที่ตรงกับเป้าหมายการลงทุน เช่น หากต้องการรายได้ที่สม่ำเสมอในระยะยาว แนะนำให้เลือกหุ้นกู้ที่มีดอกเบี้ยที่สม่ำเสมอ

ติดตามสภาวะเศรษฐกิจ ในกรณีที่ดอกเบี้ยปรับตัวสูงขึ้นหรือต่ำลง อาจจะมีผลต่อราคาหุ้นกู้ในตลาดรองได้
  
อ้างอิง : บทวิเคราะห์ บริษัทหลักทรัพย์ อินโนเวสท์ เอกซ์ จำกัด (InnovestX) , กลุ่มงานตลาดการเงิน ธนาคารไทยพาณิชย์