ราชดำเนินเสวนา ตีโจทย์การบินไทย เดินต่ออย่างไรไม่ให้ซ้ำรอย "บรรยง" อดีตบอร์ด แนะให้รัฐบาลขายหุ้น "ทีจี" ทิ้ง ลดบทบาทการบริหาร เอาไปลดภาระหนี้สาธารณะ "ปิยสวัสดิ์" ย้ำต้องใจกว้างไม่ตั้งคนเข้ามาล้วงลูก ส่วน "ชาย" มองการบินไทยไร้จุดอ่อน แข่งขันในตลาดได้แล้ว

เมื่อวันที่ 24 กันยายน 2568 สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย จัดเวทีราชดำเนินเสวนา หัวข้อ โจทย์ใหม่ “การบินไทย” เดินต่ออย่างไรไม่ให้ซ้ำรอย ที่ โรงแรมเบสท์ เวสเทิร์น จตุจักร  โดยมีวิทยากร ประกอบด้วย นายปิยสวัสดิ์ อัมระนันทน์ กรรมการบริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) อดีตประธานคณะกรรมการผู้บริหารแผนฟื้นฟูกิจการบริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) นายบรรยง พงษ์พานิช อดีตกรรมการ บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) และนายชาย เอี่ยมศิริ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) มาถ่ายทอดเรื่องราวและเส้นทางการกู้วิกฤติการบินไทย จากจุดที่ตกต่ำในช่วงโรคโควิด-19 ระบาด ขาดทุนกว่า 4 แสนล้านบาท ต้องเข้าแผนฟื้นฟูกิจการ แล้วกลับมาบริหารงานจนมีกำไร สามารถยื่นขอออกจากแผนฟื้นฟูฯ และกลับเข้าซื้อขายหุ้นในตลาดหลักทรัพย์ได้สำเร็จ

นายบรรยง พงษ์พานิช อดีตกรรมการ บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า เรื่องราวของการฟื้นฟูการบินไทย คือบทเรียนทางธุรกิจสายการบินระดับโลกไม่แพ้การกอบกู้เจแปนแอร์ไลน์ส เพราะฟื้นฟูในช่วงที่กิจการการบินทั่วโลกดี แต่การบินไทยฟื้นฟูตอนที่ทุกฝ่ายยากลำบาก โจทย์คือจากนี้ต่อไปทำอย่างไรไม่ให้วนไปสู่รูปแบบเดิม สื่อมีบทบาทสำคัญ เพราะสุดท้ายคนที่จะปกป้องการบินไทยได้ดีที่สุดคือประชาชน

"การบินไทยที่ฟื้นฟูมาได้คือ 1. ตัดความเป็นรัฐวิสาหกิจออกไป ตัดกรรมการที่มีแต่ความกลัวออกไปถึงฟื้นฟูได้ 2. ผู้บริหาร ถ้าผู้บริหารไม่ได้เลือกมาจากความสามารถ ผลงาน ถ้ามาจากพวกใคร ที่ไหนก็พัง นี่คือปัญหาใหญ่ พอการบินไทยไม่ได้ปฏิบัติเช่นนี้ก็ทำให้พัฒนาได้มาถึงปัจจุบัน ซึ่งการบินไทยจะเดินต่อไปได้ดีนั้นคือ ลดรัฐ เพิ่มตลาด" อดีตกรรมการ การบินไทย กล่าว

นายบรรยง กล่าวต่อว่า เมื่อพิจารณาโครงสร้างผู้ถือหุ้นการบินไทย ที่มีภาครัฐถือหุ้นใหญ่นั้น ขอแนะนำว่า รัฐบาลควรจะลดบทบาทในการบินไทยลงไปอีก ควรจะขายหุ้นให้หมด เพื่อเป็นตัวอย่างให้เห็นว่ารัฐวิสาหกิจถ้าเตรียมตัวให้พร้อมเขาจะไปได้ดี เหมือนกับที่รัฐบาลอังกฤษไม่ถือหุ้นอยู่เลย แล้วให้ธรรมาภิบาลของตลาดดูแล นอกจากนี้ จะช่วยแก้ปัญหาเสถียรภาพการคลังให้รัฐบาล ลดหนี้สาธารณะได้ส่วนหนึ่ง และจะส่งสัญญาณที่ดีมากให้กลไกของระบบ

ด้าน นายปิยสวัสดิ์ อัมระนันทน์ กรรมการบริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) อดีตประธานคณะกรรมการผู้บริหารแผนฟื้นฟูฯ กล่าวว่า การบินไทยไม่กลับมาเป็นรัฐวิสาหกิจไม่ค่อยมีความหมายเท่าไหร่ เพราะไม่กลับไปอีกแล้ว แต่อย่ากลับไปเป็นองค์กรที่ทำงานเหมือนรัฐวิสาหกิจ ซึ่งตนมีความเป็นห่วง ถ้าหากมีกรรมการที่ไม่มีความเหมาะสม ก็อาจมีการทำงานคล้ายลักษณะรัฐวิสาหกิจได้ แล้วจะกลับไปแบบเดิม ที่การบินไทยแย่และทรุดลงมา เพราะมีการแทรกแซงจากข้างนอก

กก.บริษัทการบินไทย กล่าวว่า นักการเมืองในอดีตแต่งตั้งคนเอาคนที่ไม่เหมาะสมมาดำรงตำแหน่งต่างๆ ตั้งแต่ข้างล่างมาข้างบน คนพวกนี้สุดท้ายแล้วก็มารับใช้คนที่เป็นหนี้บุญคุณในการจัดซื้อจัดจ้าง จะเห็นว่า เวลามีเรื่องไปที่คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ปปช.) นักการเมืองไม่โดน มีแต่ผู้บริหารการบินไทยที่โดน เพราะนักการเมืองสั่งด้วยวาจา แล้วก็ไปทำมา การที่โกงกินคอร์รัปชั่น มาจากเอาคนของตัวเองขึ้นมา ทำให้องค์กรอ่อนแอเพราะบริหารโดยคนที่ไม่เก่ง ไม่มีประสิทธิภาพ เหมือนก่อนการฟื้นฟูการบินไทย ตอนที่ตนเป็นประธานบอร์ดการบินไทย มีแรงกดดันจากข้างนอกมากพอสมควรในการแต่งตั้งคน และไม่ใช่ระดับข้างบน เขาล้วงไปถึงข้างล่าง เติบโตขึ้นมา ซึ่งวงจรนี้กลับคืนมาได้ถ้าไม่ได้ระวัง

นายปิยสวัสดิ์ กล่าวอีกว่า ขณะนี้ ส่วนตัวมองว่า การบินไทยมีผู้บริหารที่แข็งมาก และกลุ่มนี้เขารักและหวงแหนการบินไทย เพราะเขาสร้างมันขึ้นมาจากจุดที่แทบล้มละลาย และต้องการให้บริษัทอยู่ต่อไปได้อย่างยั่งยืน ขณะนี้ เรามีกรรมการบริหารจัดการตามปกติ ซึ่งต้องเลือกกรรมการที่ดี และรัฐบาลต้องใจกว้างในการสรรหากรรมการที่เหมาะสม และเอาคนที่มีความสามารถเหมาะสมกับการทำธุรกิจที่แข่งขันมากที่สุดในโลกเข้ามา

"คนที่จะมาเป็นกรรมการควรจะถามตัวเองด้วยซ้ำว่าเข้ามาแล้วเพิ่มมูลค่าให้บริษัทได้ ถ้าตอบว่าไม่รู้ เข้ามาเสวยตำแหน่งเฉยๆ อย่าเอามาเลย คนที่เข้ามาเป็นกรรมการต้องช่วยบริษัทฟื้นฟูต่อไปได้อย่างยั่งยืน การสรรหากรรมการเป็นเรื่องสำคัญ และไม่เฉพาะการบินไทย รวมถึงรัฐวิสาหกิจอื่นๆ ด้วยถ้าอยากเห็นรัฐวิสาหกิจไทยมีความยั่งยืนต่อไป" กก.บริษัทการบินไทย กล่าว

ส่วน นายชาย เอี่ยมศิริ ซีอีโอ การบินไทย กล่าวว่า ทุกวันนี้ถ้าเทียบกับเมื่อก่อนการบินไทยดีขึ้นมาก แข่งขันกับสายการบินอื่นได้ แต่ทั้งนี้มันมาจากการวางแผน ทำตามยุทธศาสตร์ เดินตามแผนฟื้นฟูฯ เราดูว่าจุดอ่อน จุดแข็งแป็นอย่างไร ถามทุกฝ่ายว่า ทุกวันนี้การบินไทยมีจุดอ่อนคืออะไร บางคนก็นึกไม่ออก แต่ความจริงแล้วคิดว่า การบินไทยแทบไม่มีจุดอ่อนเลย เพราะธุรกิจปัจจุบันนี้ ปัจจัยภายนอกเจอเหมือนกัน ซึ่งปัจจัยภายในการบินไทย มีจุดแข็ง คือ ภูมิศาสตร์ในภูมิภาคที่ดี บุคลากรมีจิตใจการบริการที่ดี ต้นทุนต่อพนักงานต่ำกว่าถ้าเทียบกับสายการบินอื่น ขณะเดียวกันประสิทธิภาพการผลิตเพิ่มขึ้น 20%

ซีอีโอ การบินไทย กล่าวต่อว่า เมื่อดูการทำธุรกิจสิ่งที่เปลี่ยนไปชัดเจน คือ ยุทธศาสตร์การขาย หลักๆ 95% เหมือนเดิมที่เป็นสายการบินที่มีเครือข่าย แต่ที่ผ่านมาไม่ได้เป็นไปตามยุทธศาสตร์ ขายแบบ point to point เป็นหลัก ไม่ได้ใช้จุดแข็งด้านภูมิศาสตร์ของเรามาเป็นประโยชน์ ดังนั้น ช่วง 2 ปีที่ผ่านมาเราจัดการเรื่องนี้เพิ่มมากขึ้น วางแผนดู data ว่าผู้โดยสารมีแต่ละตลาดที่บินข้ามประเทศไทย ทำอย่างไรที่จะดึงทราฟฟิกมาประเทศไทยได้ จาก point to point 6% ของการบินไทย แต่วันนี้มี 22% แปลว่าเราดึงผู้โดยสารจากสายการบินอื่นมาไว้ที่ประเทศไทย นี่คือจุดเปลี่ยนที่สำคัญมากๆ และสะท้อนมายังผลประกอบการ ไตรมาสที่ 2-3 ไม่ขาดทุน กำไรคงที่ จากเดิมที่ไตรมาส 2 และ 3 ขาดทุนมาตลอด

นายชาย กล่าวอีกว่า 10 ปีที่ผ่านมา การบินไทยเรามีปัญหาเรื่องผลิตภัณฑ์ (เครื่องบิน) ฮาร์ดแวร์เราเก่า เพราะตอนที่ไม่มีเงินสิ่งที่ทำอย่างแรกคือไม่ซื้อเครื่องบินใหม่ เมื่อเรารู้ปัญหาเราก็ใช้เวลาเรื่อยๆ เพื่อปรับฝูงบินเอาเครื่องบินเก่าออก ปรับสัญญาเช่าซื้อใหม่ให้เป็นแบบนับเวลาการใช้งาน ปลดเครื่องบินเก่า ที่ค่าบำรุงสูง เช่น แอร์บัส A380 โบอิ้ง 747-400 และโบอิ้ง 777-200/300 จากนั้นไปดำเนินการปรับปรุงเครื่องทางเดินเดี่ยว แอร์บัส A320 ใหม่ ติดเก้าอี้ชั้นธุรกิจจริงๆ เสริมฝูงบินซื้อ แอร์บัส A321Neo มาใช้ในเส้นทางภูมิภาค แล้วปีหน้าจะมีฝูงบินเครื่องลำตัวกว้างมาเติม แต่ตลาดเครื่องบินมันต้องมีเวลาผลิต เราไม่อาจจะได้เครื่องในทันที โดยเราก็ไปเจรจากับโบอิ้ง และ จีอีไว้ก่อน เพื่อให้เครื่องบินโบอิ้ง 787-9 มาตามแผนขยายฝูงและเส้นทางบินที่วางไว้

ซีอีโอการบินไทย กล่าวเสริมว่า ช่วงนั้น 1 ปีแรกหลังจากฟื้นฟูเป็นเรื่องของการเอาชีวิตรอด ทำอย่างไรให้ตัวเองรอด แต่หลังจาก 1 ปีแล้ว ต้องดูอนาคตจะเป็นอย่างไร เพราะธุรกิจการบินต้องดูระยะยาว  ถ้าเป็นเมื่อก่อนใช้วิธีคิดเดิมๆ ใช้เวลาในการตัดสินใจนานๆ ก็ไม่มีทางได้ฝูงบินเหล่านี้มา และอยู่ที่ผู้บริหารข้างบนว่าจะสนับสนุนคนทำงานได้มากขนาดไหน มายด์เซ็ตสำคัญมากในการทำธุรกิจ เราเปลี่ยนวัฒนธรรมองค์กร เปลี่ยน core value มี 3 ข้อ คือ agility ต้องมีการตัดสินใจที่รวดเร็ว ถ้าไม่รวดเร็วไม่ทันคนอื่นต่อการเปลี่ยนแปลง และเป็นสาเหตุที่ทำให้การบินไทยเกือบล้มละลาย integrity ความซื่อสัตย์ ซื่อตรง และ mastering of customer ใส่ใจลูกค้า ความเป็นมืออาชีพ สะท้อนคุณสมบัติของคนทำธุรกิจ

นายชาย กล่าวด้วยว่า ในอนาคตการบินไทยหลังจากนี้ ผลิตภัณฑ์จะมีคุณภาพสูง เราเอาความเป็นไทยใส่ลงไปให้เนียนๆ ในการบริการ เช่น อาหารบนเครื่องแบบ สตรีททูสกาย ก็ปรับตัวไปแล้ว และมีของที่เป็นด้าน ESG เช่น ขวดน้ำดื่มบนเครื่องบิน ชุดนอนชั้นธุรกิจที่มาจากวัสดุรีไซเคิลทั้งหมด ทำให้ผู้โดยสารขึ้นเครื่องไปแล้ว ไม่เบื่อเจอความวาไรตี้ ปลายเดือนธันวาคม 2568 นี้ เป็นช่วงเวลาสำคัญที่การบินไทยจะรับเครื่องบินแอร์บัส A321NEO จะเป็นเครื่องบินที่ใช้เก้าอี้รุ่นใหม่ของริคคาโร ล้ำหน้าที่สุดมากกว่าคู่แข่งที่เขาก็มีติดในโบอิ้ง 737MAX ของเรา มันจะโมเดิร์นขึ้น ลบภาพป้าม่วงแก่ๆ ลดอายุลงไปเหลือน้องม่วง ถึงปีหน้าจะมี 15 ลำใช้บินในภูมิภาค พนักงานก็บริการดีขึ้น คุณภาพชีวิตพนักงานดีขึ้น ในตลาดโลกเรามองว่าไม่เป็นรองใคร แต่ขนาดเราเล็กเกินไป กับเครื่องบิน 76 ลำ ส่วนแบ่งในสุวรรณภูมิแค่ 26% เราต้องเพิ่มความจุขึ้นไปอีก กำไรอย่างเดียวไม่พอ เราต้องเติมฝูงบินให้ได้ครบตามแผนต่อไป.