เบื้องหลังไฟปะทุGENZ  ถ้าการเมือง เนปาล ดี?

รู้หรือไม่?

นับตั้งแต่ “เนปาล” เปลี่ยนแปลงการปกครองไปสู่ระบบสาธารณรัฐ เมื่อวันที่ 28พ.ค.2008 เป็นต้นมา ประเทศซึ่งเป็นที่ตั้งของ “ยอดเขาเอเวอเรสต์” แห่งนี้ มีรัฐบาลบริหารประเทศ รวมกันแล้วถึง 14 ชุด ภายในระยะเวลาเพียง 17 ปี!

และภายในระยะเวลาเพียง 17 ปี ดังกล่าว มี พรรคการเมืองเพียง 3 พรรค ซึ่งประกอบไปด้วย...

1. พรรคคองเกรสเนปาล (Nepali Congress-NC)

2. พรรคคอมมิวนิสต์เนปาลหรือเหมาอิสต์ (Communist Party of Nepal/Maoist-CPN/M)

3. พรรคสามัคคีมาร์ซิสต์-เลนินนิสต์ (Communist Party of Nepal/United Marxist Leninist-CPN/UML) เท่านั้น ที่ สลับสับเปลี่ยนหมุนเวียนกัน จัดตั้ง “รัฐบาลขึ้นบริหารประเทศ”

การหมุนเวียนอำนาจ ราวกับ “เก้าอี้ดนตรี” นี้ สร้างปัญหาอะไรให้กับประเทศเนปาล จนกระทั่งนำไปสู่ การลุกฮือประท้วงเพื่อขับไล่ รัฐบาลชุดล่าสุดที่นำโดย อดีตนายกรัฐมนตรีนายขัทคะ ปราสาท ศรรมะ โอลี (Mr. Khadga Prasad Sharma Oli) ซึ่งเพิ่งเดินทางมาเยือนประเทศไทยอย่างเป็นทางการ เพื่อร่วมหารือทวิภาคีเรื่องการส่งเสริมการค้าและการลงทุน กับ น.ส.แพทองธาร ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี ไปเมื่อวันที่ 1-5 เมษายน ที่ผ่านมา กันบ้างนะ?

วันนี้ “เรา” ได้รวบรวมข้อมูลที่น่าสนใจเหล่านั้น มาให้ “คุณ” ได้ร่วมกันพิจารณา แล้ว

โชเชียลมีเดีย :

16ส.ค.25 ศาลสูงของเนปาล (Nepal Supreme Court) ได้มีคำสั่งให้ รัฐบาลเนปาล จัดทำข้อกำหนดทางกฎหมายที่เหมาะสม สำหรับควบคุมแพลตฟอร์มสื่อออนไลน์ต่างๆ ที่ให้บริการในประเทศ เนื่องจากมีการเผยแพร่ Fake News ที่ทั้งนำไปสู่การขัดขวางกระบวนการยุติธรรม และส่งผลกระทบในเชิงลบต่อความเชื่อถือของประชาชนที่มีต่อศาล

ต่อมาในวันที่ 27ส.ค.25 รัฐบาลเนปาล ได้นำ กฎหมายแนวทางปฏิบัติสำหรับสื่อสังคมออนไลน์ (Social Media Operation Directives) ซึ่งบังคับใช้มาตั้งแต่รัฐบาลชุดที่แล้ว ออกคำสั่งให้ บุคคลหรือองค์กรใดๆ ทั้งที่กำลังดำเนินการ หรือ เตรียมที่จะดำเนินการแพลตฟอร์มโชเชียมีเดียทั้งหมดในประเทศ ต้องมาขึ้นทะเบียนและอยู่ภายใต้การกำกับดูแล (ถูกตรวจสอบเนื้อหา) กับ กระทรวงการสื่อสารและเทคโนโลยีสารสนเทศ ภายใน 7 วัน และหาก แพลตฟอร์มใดที่ไม่ปฏิบัติตาม จะต้องถูกปิดการให้บริการทันที

อย่างไรก็ดี หลังพ้นกำหนดเส้นตาย มีแพลตฟอร์มมากถึง 26 แพลตฟอร์ม ซึ่งส่วนใหญ่เป็นของชาติตะวันตก “ต่างไม่ยินยอมปฏิบัติตามมาตรการดังกล่าว” ทางรัฐบาลเนปาล จึงได้มีคำสั่ง “ปิดการให้บริการทันที”

โดยปัจจัยสำคัญที่ทำให้ ประเด็นดังกล่าว กลายเป็น “ตัวเร่งความโกรธแค้น” ก็เป็นเพราะ ประชากรมากกว่า 1 ใน 3 จากจำนวนประชากรมากกว่า 30 ล้านคน ของ เนปาล ที่ต้องออกไปทำงานในต่างประเทศ จำเป็นต้องใช้แพลตฟอร์มเหล่านั้นในการติดต่อกับคนในครอบครัว

วิกฤติปากท้อง :

ปัจจัยสำคัญที่นำไปสู่การประท้วงครั้งใหญ่นี้ ไม่อาจปฏิเสธได้เลยว่า ย่อมต้องเป็น “ปัญหาปากท้อง” โดยหากอ้างอิงข้อมูลจาก ธนาคารโลก ระหว่างปี 2022-23 อัตราการว่างงานของเนปาล สูงถึง 12.5% และหากมองให้ลึกลงไปมากกว่านั้น ในกลุ่มอายุ 15-24 ปี มีอัตราการว่างงานสูงถึง 22.7%!  

และด้วยปัญหาการว่างงานในประเทศนี้เอง จึงบีบให้กลุ่มคนหนุ่มสาวเนปาล ต้องออกไปแสวงหารายได้ในต่างประเทศมากขึ้น โดยประเด็นนี้ ยืนยันได้จาก ข้อมูลของธนาคารโลก ที่ระบุว่า สัดส่วนของครัวเรือนที่ได้รับเงินโอนระหว่างประเทศ ของ เนปาล ได้เพิ่มขึ้นจาก 23.4% ระหว่างปี 1995-1996 สู่ตัวเลข 76.8% ในระหว่างปี 2022-2023

อีกทั้ง “เงินโอนระหว่างประเทศ” ที่ว่านี้ ยังคิดเป็นสัดส่วนที่สูงถึง 33% ของรายได้ทั้งหมดต่อครัวเรือนเนปาล เสียด้วย!

ไม่เพียงเท่านั้น ในปี 2024 เนปาล ถูกจัดอยู่ในลำดับที่ 4 ของประเทศที่ต้องพึ่งพาเงินโอนระหว่างประเทศสูงสุดเมื่อพิจารณาจากสัดส่วนของ GDP (33%) รองจาก เลบานอน , ทาจิกิสถาน และ ตองกา ด้วย

ส่วนประเทศที่เป็นจุดหมายปลายทางในการหางานทำ ของ คนหนุ่มสาวเนปาล ในปัจจุบัน คือ อินเดีย ซึ่งคิดเป็น 20% ของการโอนเงินจากต่างประเทศเข้าเนปาล ลำดับถัดมา คือ กาตาร์ คิดเป็น 10% และ ซาอุดิอาระเบีย คิดเป็น 9%

ถ้าการเมืองดี :

รู้หรือไม่?

นับตั้งแต่ “เนปาล” เปลี่ยนแปลงการปกครองไปสู่ระบบสาธารณรัฐ เมื่อวันที่ 28พ.ค.2008 เป็นต้นมา มีรัฐบาลบริหารประเทศ รวมกันแล้วถึง 14 ชุด! และยังไม่เคยมีนายกรัฐมนตรีคนใด อยู่ในตำแหน่งจนครบวาระ 5 ปี แม้แต่คนเดียว!

ในขณะที่ หากนับตั้งแต่มีการใช้ “รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันในปี 2015 เป็นต้นมา” มีเพียง 3 พรรคการเมืองเท่านั้น ที่สลับสับเปลี่ยนหมุนเวียนขึ้นเป็นรัฐบาลบริหารประเทศ คือ…

และหากใครยังไม่ทราบ ในช่วงระยะเวลานี้ มีนักการเมืองเพียง 3 คน คือ นายปุชปา กามัล ดาฮาล และ นายขัทคะ ปราสาท ศรรมะ โอลี ที่เพิ่งถูกม็อบ GenZ ขับพ้นจากออกจากตำแหน่ง จาก พรรคพรรคคอมมิวนิสต์เนปาล รวมถึง นายเชอร์ บาฮาดูร์ เดอูบา จากพรรคคองเกรสเนปาล เท่านั้น ที่ผลัดกันเป็น “นายกรัฐมนตรี”

โดยเฉพาะ นายขัทคะ ปราสาท ศรรมะ โอลี วัย 75 ปี นั้น เป็นนายกรัฐมนตรีมาแล้วถึง 4 ครั้ง! (รวมครั้งล่าสุด)

ซึ่งความไร้เสถียรภาพของรัฐบาลนี้ นอกจากจะทำให้ การดำเนินนโยบายเพื่อแก้ไขปัญหาประเทศขาดความต่อเนื่องแล้ว มันยังทำให้ “ปัญหาทุจริตคอรัปชั่น” ไม่ได้รับการแก้ไขอีกด้วย

ปัญหาคอรัปชั่น :

รัฐบาลเก้าอี้ดนตรี ที่ผูกขาดอยู่กับเพียง 3 พรรคการเมืองนี้ ถูก ชาวเนปาล เปรียบเทียบว่าไม่ต่างอะไรกับ การบริหารประเทศแบบ “กิจการร่วมค้า” (Joint Venture) หรือ การรวมหัวกันทำข้อตกลงเพื่อนำทรัพยากรในประเทศไปแสวงหาผลกำไรร่วมกัน จนกระทั่งกลายเป็น “บ่อเกิดของการทุจริตคอรัปชั่น” ในทุกๆรัฐบาลของเนปาล

ยกตัวอย่างเช่น แม้รายงานการสอบสวนของรัฐสภาเนปาล จะระบุว่ามีงบประมาณอย่างน้อย 71 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ที่ยักยอกไปจาก โครงการก่อสร้างสนามบินนานาชาติโปขรามูลค่า 216 ล้านดอลลาร์สหรัฐ รวมถึงยังพบ “ความไม่โปร่งใสต่างนานาๆ” ระหว่างการก่อสร้างมากมาย   

จนกระทั่งนำไปสู่การสอบสวนและดำเนินคดีกับผู้ถูกกล่าวหาซึ่งเป็น เจ้าหน้าที่รัฐ และ นักการเมืองจำนวนมาก หากแต่ในท้ายที่สุด กลับไม่ใครถูกตัดสินว่ามีความผิด แม้แต่คนเดียว!

หรืออีกหนึ่งกรณี คือ “การทุจริต” ออกเอกสารที่ใช้สถานะผู้ลี้ภัย ให้กับผู้ที่ต้องการเดินทางไปทำงานในสหรัฐฯ จนทำให้มีหนุ่มสาวชาวเนปาลตกเป็นเหยื่อจำนวนมาก

หากแต่ที่เลวร้ายไปกว่านั้น คือ หลังกลายเป็นเรื่องอื้อฉาวออกไป ปรากฎว่ามีชื่อนักการเมืองที่เข้าไปมีส่วนพัวพันจำนวนมากทั้งฝ่ายรัฐบาลและฝ่ายค้าน หากแต่ในท้ายที่สุด กลับมีเพียงนักการเมืองจากฝ่ายค้านเท่านั้น ที่ถูกตั้งข้อกล่าวหาในคดีนี้

ทั้งนี้ เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา “องค์กรเพื่อความโปร่งใสนานาชาติ” (Transparency International) ได้จัดอันดับให้เนปาล อยู่ในลำดับที่ 107 จาก 180 ประเทศ จาก ดัชนีการรับรู้การทุจริต (Corruption Perceptions Index) หรือ CPI

อนาคตเนปาล :

การโค่นล้มรัฐบาลของม็อบ GEN Z เนปาลในปี 2025 นี้ ถูกมองว่า “มีความแตกต่างอย่างสิ้นเชิง” กับการประท้วงครั้งใหญ่ในปี 1990 และ ปี 2006 เนื่องจากใน 2 ครั้งก่อนหน้านั้น มีพรรคการเมืองอย่าง
พรรคคองเกรสเนปาล และ พรรคคอมมิวนิสต์เนปาล อยู่เบื้องหลังการเคลื่อนไหวอย่างชัดเจน อีกทั้งยังมีเป้าประสงค์ คือ นำพาประเทศไปสู่ระบอบการปกครองใหม่

หากแต่การลุกฮือของ ม็อบ GEN Z ครั้งล่าสุดนี้ ชัดเจนว่า นอกจากจะไร้ซึ่งการประนีประนอมทางการเมืองในแบบที่เคยเป็นมาแล้ว มันยังเป็นการท้าทายระบบพรรคการเมืองในปัจจุบันทั้งหมด จากการเรียกร้องให้มีการยุบสภา และเลือก “นายกรัฐมนตรีคนใหม่” ที่อยู่นอกเหนือโครงสร้างพรรคการเมืองที่มีอยู่!

จนกระทั่งนำไปสู่การที่ ประธานาธิบดี รามจันทรา เปาเดล ต้องแต่งตั้ง “นางสุชิลา คาร์กี” อดีตประธานศาลฎีกา เป็น นายกรัฐมนตรีชั่วคราว และมาพร้อมกับภารกิจ “ยุบสภา และจัดให้มีการเลือกตั้งภายในเดือนมีนาคม ปี 2026” (รู้สึกคุ้นๆ เหมือนประเทศๆหนึ่ง แถวๆ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้อย่างไงไม่รู้?”

อย่างไรก็ดี ล่าสุด สำหรับข้อเสนอ “ยุบสภา” นั้น ปัจจุบัน พรรคคองเกรสเนปาล และ พรรคคอมมิวนิสต์เนปาลหรือเหมาอิสต์ รวมถึง สมาคมทนายความเนปาล ยังคงพยายาม “คัดค้าน” โดยอ้างว่า “เป็นการขัดต่อรัฐธรรมนูญ”

เนื่องจาก มาตรา 76 (7) บัญญัติเอาไว้ว่า “การยุบสภาจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อการแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีล้มเหลว”  รวมถึง ไม่มีบทบัญญัติใดในรัฐธรรมนูญ ที่อนุญาตให้มีการยุบสภา โดยอ้างเหตุการประท้วงของประชาชนเพียงอย่างเดียว

อ่านมาถึงบรรทัดนี้ จากบทความอันแสนยาวยืด “คุณ” มีความคิดเห็นกันอย่างไรบ้าง?

อ่านบทความที่น่าสนใจเพิ่มเติม :

ไขรหัสจุดระเบิดชาวอินโดนีเซีย เมื่อประชาชนต้องปลุกจิตสำนึกส.ส.

สำรวจ “นครดูไบ” ทำไมใครๆชอบไปกันจัง (ชมคลิป)

ตำนานโคตรโกง7,000ล้านเยน กลลวงยักษ์ใหญ่ซื้อที่ดินสุดเนียน (ชมคลิป)

รักเวียดนามชิงชังไทย เหตุใดเขมรจึงลำเอียง (ชมคลิป)

ภาระผู้ลี้ภัยจากเพื่อนบ้าน น้ำใจไทยใยเขมรจึงลืมเลือน (ชมคลิป)

สำรวจวงจรเชื่อมผลประโยชน์ สายใยที่ยึดโยงตระกูลฮุน (ชมคลิป)

ย้อนสงครามไทย-กัมพูชา 2554 BM 21 VS ปืนใหญ่ “บิ๊กตู่” ลั่น อยากรบก็รบ! (ชมคลิป)